Өнөөдрөөс шүүхэд нэвтэрч буй "Эрүүгийн хэргийн бүртгэл, хяналтын нэгдсэн систем”-ийн талаар Шүүхийн мэдээллийн технологийн хэлтсийн дарга Д.Мөнхзориг товч танилцууллаа.
Эрүүгийн хэргийн бүртгэл, хяналтын нэгдсэн систем нь шүүх эрх мэдлийн болон хууль сахиулах байгууллагуудын мэдээллийн нэгдсэн сангийн нэг бүрэлдэхүүн хэсэг юм. Өөрөөр хэлбэл цагдаа, прокурор, шүүх, шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагуудын дунд мэдээллийн нэгдсэн сан байх бөгөөд Эрүүгийн хэргийн бүртгэл, хяналтын нэгдсэн системээр дамжуулан шүүхийн хувьд прокурор, шүүхийн шийдвэр гүйцэтгэх байгууллагатай мэдээлэл солилцдог болж байна.
Тус систем нь эрүүгийн хэргийн шүүхэд хавтаст хэрэг ирэхэд хэргийг санамсаргүй тохиолдлоор хуваарилах, прокурорын байгууллагаас хэргийн мэдээлэл татах, Оюуны өмч, улсын бүртгэлийн ерөнхий газраас иргэний мэдээлэл татах, холбогдох мэдээллийг бүртгэх, нэгтгэх, тусгаарлах, шүүхэд шилжүүлэх, талуудад мэдэгдэх, хуралдаан хийж шийдвэр гаргах, давж заалдах, хяналтын шатны шүүхэд шилжүүлэн эцэслэн шийдэгдэх хүртэлхи бүх ажиллагааг нэгдсэн системээр бүртгэнэ. "Эрүүгийн хэргийн бүртгэл, хяналтын нэгдсэн систем”-ээр таслан сэргийлэх арга хэмжээ болон захиргааны зөрчлийн санал бүртгэн шийдвэрлэх нэгдсэн статистик тайлан гаргах боломжтой.
Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд С.Бямбацогт "Монгол Улсын Засгийн газрын үйл ажиллагааны хөтөлбөрт хууль зүйн салбарын байгууллагуудын хүний нөөц, техник тоног төхөөрөмж, дэд бүтцийг шинэчлэн хуульд заасан үүргээ стандартын дагуу хэрэгжүүлэх боломжийг бүрдүүлэхээр заасан. Хууль зүй, дотоод хэргийн яам 2017 оныг "Иргэдэд ойр эрх зүйн үйлчилгээний жил” болгон зарласан. Энэ хүрээнд хийж байгаа ажлуудын нэг нь "Эрүүгийн хэргийн бүртгэл, хяналтын нэгдсэн систем”-ийг хүлээлгэн өгч байгаа явдал юм” гэж онцлов. Шүүх, хуулийн байгууллагуудын ажлын уялдааг сайжруулах, хариуцлагын тогтолцоог үр дүнтэй болгох, хүртээмжтэй чанартай үйлчилгээг иргэдэд хүргэх зорилготойгоор хууль зүйн цахим мэдээллийн нэгдсэн тогтолцоо бүрдүүлэх ажлыг 2015 оноос эхлүүлсэн талаараа танилцуулсан юм.
Шүүхийн ерөнхий зөвлөлийн дарга Н.Лүндэндорж Монголын хууль, шүүхийн байгууллагын түүхэнд тэмдэглэлт үйл явдал болж байгааг онцлоод "ХБНГУ-ын "Олон Улсын хамтын ажиллагааны нийгэмлэг”-ийн дэмжлэгээр Иргэний хэргийн нэгдсэн программыг шүүхэд нэвтрүүлээд хэдэн жил өнгөрлөө. Дэлхийн банкны тусламжтайгаар Захиргааны хэргийн нэгдсэн программыг нэвтрүүлсэн. Харин Хууль зүй, дотоод хэргийн яамны төслийн нэгж шүүгчдийн гаргаж өгсөн даалгаврын дагуу Эрүүгийн хэргийн нэгдсэн программыг үнэ төлбөргүй хийж өгсөн нь шүүх засаглалыг цахимжуулахад оруулж буй том хувь нэмэр юм.
Эрүүгийн хэргийг шүүгчид хуваарилахад хүний оролцоо байсан. "Эрүүгийн хэргийн бүртгэл, хяналтын нэгдсэн систем” нэвтэрснээр хэрэг хуваарилахад хүний оролцоо байхгүй болж байгаагаараа үйлчлүүлэгчдийн эрх ашгийг хамгаалж буй юм” гэв.
Танилцуулга хийсний дараа Хууль зүй, дотоод хэргийн сайд С.Бямбацогт "Эрүүгийн хэргийн бүртгэл, хяналтын нэгдсэн систем”-ийг холбогдох бичиг баримт, гарын авлагын хамт Шүүхийн ерөнхий зөвлөлийн дарга Н.Лүндэндоржид хүлээлгэн өглөө.
Энэхүү системийг нэвтрүүлэхэд Шүүхийн ерөнхий зөвлөл, Хууль Зүй, Дотоод хэргийн яам хамтран ажилласан бөгөөд програм даалгаврыг Улсын дээд шүүхийн шүүгч Б.Батцэрэнгээр ахлуулсан ажлын хэсэг боловсруулж, программын хөгжүүлэлтийг Хууль зүйн яамны цахим төслийн нэгж боловсруулжээ.
Шинэ систем нэвтэрснээр:
-Хэрэг хуваарилах ажиллагаа урьдчилан мэдэх боломжгүй, хараат бус, тэнцвэртэй, санамсаргүй тохиолдлоор хуваарилагдана,-Цаг хугацаа болон цаас хэмнэнэ,-Шүүх, хууль сахиулах байгууллагуудын нэгдсэн системээс мэдээлэл авах, солилцох,-Хувь хүний мэдээллийг Оюуны Өмч, Улсын Бүртгэлийн Ерөнхий газраас шууд татаж авах боломжтой,-Процессын алдаа зөрчил арилах,-Эрүүгийн хэргийн хөдөлгөөний нэгдсэн удирдлагатай болох,-1 хэргийг 3 шатны шүүх цогцоор харах,-Мэдээ тайланг шуурхай гаргах,-Шүүгч, шүүхийн захиргааны ажилтны ажлыг хөнгөвчлөх ач холбогдолтой юм.
"Нээлттэй шүүх” хэвлэлийн бага хурлыг 38 хэвлэл мэдээллийн байгууллагын 52 сэтгүүлч сурвалжлав.
Шүүхийн хэвлэл мэдээлэл, олон нийттэй харилцах хэлтэс